– مقدمه :

كشور پهناور اسلامي ايران از جمله كشورهاي غني جهان در ذخاير نفت و گاز است . در روند استحكام و توسعه روز افزون شالوده اقتصادي و اقتدار ملي براي بهره برداري بهينه و معقول يعني لزوم حداكثر صيانت از اين منابع، تربيت نيروي انساني متخصص متعهد و كارآمد نه تنها نياز مبرم بلكه يك ضرورت مي باشد .

بديهي است كه به لحاظ وسعت و پيچيدگي تكنولوژي مهندسي مخازن – حفاري و استخراج و بهره برداري از منابع نفت و گاز، بايد افراد مستعد با كسب آموزش هاي علمي و فني در سطوح كمي و كيفي بالاتر در زمينه هاي تخصصي مهندسي نفت تربيت شوند.

چنين متخصصان با توان علمي بالاتر و تعهدي استوار بعنوان بازوي قدرتمند فني حيات بخش توليد نفت و گاز، يعني بخش اعظم و اساسي صنعت كهنسال و استراتژيك كشور يعني صنعت نفت، را قوام بخشيده و تكنولوژي آن را هر چه بيشتر غني و همتراز با سطح جهاني مي سازند.

هر چند از صد سال پيش، كه اولين منبع نفتي كشور به بهره برداري رسيد تربيت نيروي انساني متخصص مورد نياز به اشكال گوناگون و در سطوح مختلف با برنامه هاي آموزشي متغير بر عهده واحدهاي آموزشي صنعت نفت و بعضي از دانشگاهها بوده است ولي بهره برداري بهينه از منابع نفت و گاز، كه ملا حظات اقتصادي و صيانت اين مواهب الهي براي نسلهاي بعد را به نحو بارزي در برداشته باشد، آمورش و تربيت هر چه تخصصي تر و مطابق استاندارد كنوني بين المللي را مي طلبد تا زمينه جوابگوئي به نيازهاي آتي صنعت نفت كشور را نيز فراهم آورد. مجموعه كارشناسي حاضر به همين منظور تدوين گرديده است و حاصل ديدگاهها و تجارب صاحبنظراني است كه علاوه بر تجربيات خود در آموزش عالي سالهاي متمادي از نزديك با صنعت نفت و استفاده بهينه از منابع نفت و گاز كشور در تلاش دائم بوده و دانسته ها و اطلاعات بس ذيقيمتي را كسب كرده و اندوخته اند. قدر مسلم است كه در تحقق اين مهم آن موسسه آموزش عالي كشور كه ضمن داشتن رابطه ارگانيك با صنعت نفت سابقه طولاني و درخشان را تربيت نيروهاي متخصص داده باشد موفق تر و اولي تر خواهد بود.

– تعريف و هدف :

مجموعه كارشناسي مهندسي نفت از مجموعه هاي آموزش عالي است كه ركن اصلي يكي از بخش هاي عمده صنعت نفت يعني توليد، اكتشاف و استخراج نفت و گاز را تشكيل مي دهد . اين دوره مهندسي با بكار بردن علوم و تكنولوژي جديد در طراحي و اجراي عمليات بهره برداري منابع فسيلي سهم و نقش به سزاي خود را در توليد نفت و گاز و توسعه اقتصادي كشور ايفا مي كند. اساس كار اين دوره كارشناسي بر مكانيك سيالات، ديناميك گازها، ترموديناميك سيالات، انتقال جرم و طرح و اقتصاد مهندسي مبتني است.

هدف اين دوره تربيت مهندسان كارآمد براي عهده دار شدن طرح و اجراي روشهاي بهينه براي بهره برداري از منابع نفت و گاز كشور مي باشد. دوره حاضر توانائي علمي – فني لازم را در بكارگيري تكنيك هاي برتر و منطبق با ملاحظات اقتصادي و منطقه اي و نيز تكوين تكنولوژي بهره برداري از منابع نفت و گاز موجود در صنعت نفت كشور را به فارغ التحصيلان مي دهد.

– نقش و توانائي :

فارغ التحصيلان اين دوره با توجه به گرايش نقش و توانائي هاي زير را در مهندسي نفت خواهند داشت:

الف : مخازن هيدروكربوري

– بررسي قابليت توليد مخزن با بكارگيري و بهره مندي از شيوه هاي جديد مطالعاتي از جمله مدل سازي

– ارزيابي توليد فشار و توجيه افت آن در مخزن و چگونگي كنترل مخزن

– ارائه شرايط عملياتي براي بهره برداري از مخزن با بكارگيري خصوصيات و رفتار بالفعل مخزن

– انتخاب ارائه روش عملي افزايش برداشت از مخازن با احتساب ملاحظات فني و اقتصادي

– ارزيابي عمليات بهره برداري و ارائه روش بهينه

– مديريت و صيانت از مخازن نفت و گاز و ارائه روش هاي عملي براي جلوگيري از زوال مخازن

– اعمال مديريت در بهره برداري معقول از مخازن و حفاظت تجهيزات

– توانائي ارزيابي فني – اقتصادي طرح ها و عمليات ازدياد برداشت از مخازن و بهينه سازي آنها

– ارزيابي تاثير روش هاي ازدياد برداشت از مخازن بر محيط زيست و ارائه طرق عملي بر حفاظت آن

ب – حفاري و استخراج نفت

– بكارگيري اطلاعات علمي و فني در عمليات حفاري و استخراج

– ارزيابي فني – اقتصادي روش هاي حفاري وانتخاب و ارائه روش و عمليات مناسب حفاري و استخراج با توجه به شرايط و خصوصيات زمين شناسي و اقليمي منطقه مورد حفاري

– طراحي تجهيزات حفاري و انجام عمليات در مناسب ترين شرايط

– ارزيابي مصالح و تامين و تجهيز تداركات براي عمليات حفاري و استخراج

– مقايسه فني و اقتصادي عمليات و روش هاي متفاوت حفاري و ارائه طريق براي توانمندي تكنولوژي اين زمينه صنعت نفت كشور و نيز رفع نيازهاي آتي آن

– حفاظت و صيانت از تجهيزات حفاري و جلوگيري از هرز روي مصالح و امكانات اقتصادي

– ارزيابي اثرات تكنولوژي حفاري و استخراج بر محيط زيست كشور و ارائه طريق براي جلوگيري از تخريب آن

ج – بهره برداري از منابع نفت

– ارزيابي قابليت توليد مخازن و بررسي امكان پذيري روش هاي بهره برداري مورد نظر

– ارزيابي فني – اقتصادي مخازن و تجهيزات لازم

– طرح و اجراي بهينه عمليات بهره برداري

– تشخيص ويژگي ها و چگونگي رفتار با چاههاي گوناگون

– توجيه و انتخاب روش مناسب براي بهره برداري و ازدياد برداشت با توجه به شرايط مكاني و اقتصادي

– حفاظت منابع نفت و گاز و ارائه روش هاي عملي براي افزايش طول عمر آنها

– بررسي و ارزيابي عملي استراتژيك روش بهره برداري بر محيط زيست

د– اكتشاف نفت

– آشنائي با دانش امروز زمين شناسي نفت و انجام مطالعات مربوطه و بهره گيري از نتايج حاصله

– انجام آزمايشات و جمع آوري اطلاعات علمي و فني مربوطه به ناحيه مورد اكتشاف و عمليات اكتشافي

– انتخاب و يا تعيين مناسب و روشن اكتشاف و اجراي آن با توجه به وضعيت زمين شناسي و شرايط محيطي و اقليمي ناحيه مورد نظر

– طرح عمليات و تامين تداركات و تلفيق برنامه هاي مربوطه براي اجراي بهينه عمليات اكتشافي مورد نظر

– برآورد فني و اقتصادي طرح ها و عمليات اكتشاف

– مديريت موثر و صيانت تجهيزات براي مطالعات زمين شناسي، نقشه برداري و عمليات اكتشاف مديريت و صيانت از مخازن نفت اكتشافي و اعمال روشهاي ازدياد برداشت از جلوگيري از آلودگي و تخريب محيط زيست ناشي از مطالعات زمين شناسي و عمليات اكتشاف

– ضرورت و اهميت :

اهميت تدوين اين دوره كارشناسي و ضرورت اجراي آن با توجه به آنچه كه فوقاً در مقدمه و تعريف و هدف اين دوره گفته شد روشن است. بعلاوه تحقق بند 4 اصل سوم و بند ب اصل سي ام قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران دليل اهميت و گواه بر اين ضرورت است.