کارشناسی پیوسته مهندسی شیمی
– مقدمه :
مهندسی شیمی به کوشش اولیه انسان برای استفاده از مواد خام طبیعی برمی گردد. برای مثال استفاده از آب برای استخراج ماو معطر از گل ها وبرگ ها به منظور ساخت عطر ودارو.می توان گفت که قدیمی ترین فرآیند در مرحله بین دوران انسان و شکارچی و دوران انسان مقیم بوجود آمد.
گاهواره تمدن بشر در آسیای صغیر(ترکیه امروز) و در بین النهرین، سرزمین بین رودهای دجله وفرات(عراق امروز) و در سوریه و مصر بوده است. اینجا مکان هایی است که قدیمی ترین تمدن پیشرفته بشر با سازمان¬های پیچیده حکومتی، سلطنتی، خط وپرستش مردگان آغاز شد. قدیمی-ترین اشیای برنزی دوران برنز که پس از دوران تئولیتیک می باشد از بین النهرین آمده است. یادآوری می شودکه چین را نمی توان در این مرحله ذکر کرد زیرا هیچگونه مدرک کتبی چینی موجود نیست. ولی احتمالاًپیشرفتهای چین نیز آسیای صغیر می باشد. در حفاری باستان شناسی در چین اشیاء جالب هنری و فرهنگی مورد استفاده در 7000سال پیش پیدا شده است تبادل فرهنگ واختلاط تمدن باعث پیشرفت موازی شرق وغرب شده است.
چگونه می توان پیشرفت این فناوری را خلاصه نمود، در تمام دوران های بشری پیشرفت فناوری ها عبارت بود از تغییر درمواد یا فرآیندهایی که اکنون آن را عملیات واحد می نامند. برای مثال آسیاب کردن برای خرد کردن دانه ها و تولید آرد، یا تبدیل مواد معدنی رنگی به رنگ، یا استخراج برای تولید عطر و دارو ازمواد خام گیاهی وحیوانی گرچه حدود1000سال قبل از میلاد ریاضیات و نجوم در بین النهرین پیشرفت نمود، هنر، معماری، فلسفه و هنرهای بومی و فرهنگ یونان و روم بنیان گذارده شد.
شیمی تجربی در دوران اسلام شکفته شد، با اینحال توسعه چندانی در فناوری ها فرآیندها وتجهیزات به عمل نیامد.
مهندسی شیمی علم گسترده ای است که تبدیل مواد به یکدیگر، جداسازی آمیزه ها، اختلاط مواد و پدیده های انتقال را مورد مطالعه قرار می دهد. پایه این عمل در حقیقت بر کوشش¬های انسان¬های اولیه دراستفاده از موادخام طبیعی استوار است. آموزش مهندسی شیمی در دوره کارشناسی بگونه ای است که دانش آموختگان این رشته قادر به طراحی، راه اندازی، اداره و کنترل واحدهای صنعتی صنایع مختلف شیمیایی پتروشیمی، زیست فناوری، غذایی و نفت و…هستند.
– تعریف وهدف :
دوره کارشناسی مهندسی شیمی یکی از دوره های آموزش عالی است و هدف از تاسیس آن تربیت کارشناسان ماهر برای اداره صنایع مختلف شیمیایی وبهره برداری از آنهاست. مجموعه دورس این دوره شامل دروس عمومی،پ ایه وتخصصی است.
کارآموزی برای دانشجویان الزامی است و هر دانشجو موظف است معادل یک دوره دوماهه معادل120ساعت در یکی از صنایع کشور مرتبط با بامهندسی شیمی کارآموزی را طی کند.
– نقش وتوانایی :
– فارغ التحصیلان این دوره می توانند در صنایع مختلف شیمیایی، غذایی، دارویی، پتروشیمی، بیوشیمیایی و…عهده دار امور زیر باشند:
– بهره برداری از صنایع موجود به وجه مطلوب(از لحاظ فنی واقتصادی)
– رفع اشکال وحل مسائل فنی فرآیند تولید
– تطبیق شرایط کمی وکیفی تولید با تقاضا
– توسعه وانتقال تکنولوژی به منظور بهبود شرایط تولیدی صنایع شیمیایی
– برنامه ریزی فعالیت های کاردان فنی در صنایع مربوطه
– ضرورت واهمیت :
– تاکید دولت جمهوری اسلامی ایران در خصوص برنامه ریزی تولید مواد در صنایع شیمیایی، غذایی، دارویی و…رفع نابسامانی¬های موجود در این صنایع و نیل به خود کفایی.
– بهبود کیفی وکمی تولیدات صنایع شیمیایی، غذایی، دارویی و…به کمک استفاده از مطلوب ترین فرآیندهای فیزیکی و شیمیایی که به تحدید واردات و افزایش صادرات می انجامد.
– نقش اساسی تولید فنی مطلوب محصولات در صنایع شیمیایی، غذایی، دارویی،…درحفظ سلامت وپیشرفت جامعه.
– طول دوره وشکل نظام :
طول این دوره4 سال است. شامل یک دوره عمومی و کارآموزی است.کلیه دروس آن در 8 نیمسال تخصصی برنامه ریزی می شود وعلاوه بردروس،کارگاه و پروژه، یک دوره دو ماهه نیز به کارآموزی اختصاص می یابد. طول هر نیمسال 16 هفته آموزش کامل است. هرواحد درس نظری به مدت 16ساعت و عملی به مدت 48 ساعت یا 32 ساعت وکارگاهی به مدت 48 ساعت در طول نیمسال(16هفته) تدریس می شود.
– واحدهای درسی :
تعداد کلواحد های درسی این دوره140 واحد درس به شرح زیر است:
دروس عمومی 24 واحد
دروس پایه 46 واحد
دروس تخصصی 57 واحد
دروس تخصصی انتخابی 19 واحد
مهندسی حرفه ای صنایع شیمیایی
– معرفی:
صنایع شیمیایی از جمله صنایع است که در زندگی روزمره خود با آن به صورت مستقیم در ارتباط بوده ایم. از آن جمله می توان به خانواده شوینده ها، رنگ ها، مواد آزمایشگاهی و غیره اشاره داشت که نقش بسیار مهمی را در ارتباط با ما دارند و خواسته یا ناخواسته در ارتباط با آن ها می باشیم.
– تعریف وهدف :
دوره کارشناسی ناپیوسته مهندسی صنایع شیمیایی مجموعه ای از برنامه هماهنگ رشته صنایع شیمیایی را در برمی گیرد. هدف ان تربیت نیروی انسانی متعهد و کارشناسی است که بتواند کارگاه ها و آزمایشگاه های مرتبط با صنایع شیمیایی را راه اندازی، سرپرستی و کنترل نماید و با کسب مهارت لازم در بخش های مختلف صنعت به فعالیت بپردازد و بتواند بر عملکرد های تکنسین های صنایع شیمیایی نظارت داشته باشد.
– نقش وتوانایی :
مهندسي صنایع شيميایی رشته گستردهاي است كه در دوره كارشناسي آن با استفاده از اصول مهندسي به همراه مباني رياضيات و شيمي و فيزيك، زمينههاي لازم براي طراحي و بهرهبرداري از صنايع متنوعي به دانشجويان آموزش داده ميشود. نظر به اينكه اصول مهندسي در مورد صنايع بسيار متنوع و گسترده شيميايي يكسان است، مهندسان صنایع شيميایی از انعطاف فوقالعادهاي در انتخاب شغل برخوردارند پس از فراگيري فيزيك، شيمي و بخصوص رياضيات و همچنين دروس اصلي اين رشته مانند موازنه انرژي و مواد، ترموديناميك، مكانيك سيالات، انتقال حرارت، انتقال جرم، عمليات واحدهاي صنعتي، طراحي راكتورهاي شيميايي، كنترل فرآيندها و اقتصاد و طراحي مهندسي مطرح ميشوند.در حقيقت يك مهندس شيمي به عنوان حد واسط بين آزمايشگاه و مصرفكننده، از اطلاعات شيميستها استفاده كرده و مواد شيميايي را به توليد صنعتي ميرساند.فارغ التحصیلان این دوره می توانند امور متفاوتي را از نظر طراحي ، ساخت ، اجرا و نظارت بر اجراي طرحهاي مختلف در گرایش های مختلفی چون صنايع نفت، گاز و پتروشيمي ، صنايع شيميايي( رنگ، مواد شوينده و …) ، صنايع كاني غير فلزي (سيمان، گچ، شيشه، سراميك و …) ، صنايع سلولزي (كاغذ،مقوا، چوب) ، صنايع غذايي و دارويي ، صنايع فرآوري چرم و پوست ، تصفيه آب و پساب ، بیوتکنولوژی و …به عهده گيرند و توانایی انجام مهارت های زیر را بدست می آورند:
– طراحی و راه اندازی کارگاه ها و آزمایشگاه های مختلف
– رفع اشكال و حل مشكلات مربوط به اين تخصص
– تطبيق شرايط كمي و كيفي توليد با تقاضا
– توسعه و انتقال فنآوري به منظور بهبود شرايط توليد
– برنامهريزي فعاليتهاي توليد، طراحي و نظارت بر ساخت دستگاهها و شبكههاي مورد نياز
– نظارت بر نصب و راهاندازي سيستمها
– بهرهبرداري از صنايع به نحو مطلوب (از لحاظ فني و اقتصادي)
– کار با ماشین آلات و دستگاههای مورد نیاز
– تشخیص و عیب یابی سیستمهای محدوده شغلی خود
– نظارت و مدیریت کارگران و تکنسین های تحت نظر
– انتقال تجربه شغلی خود به دیگران
– تهیه گزارش فنی لازم
– نظارت و کنترل خط تولید
– همكاري با مراكز علمي و صنعتي كشور در زمينه برنامهريزي و گسترش صنايع شیمیایی
– ضرورت واهمیت:
نظر به غنی بودن کشور ایران از لحاظ منابع اولیه نفت، پتروشیمی و فراورده های آن و حجم واردات زیادی که پس از تغییر و تبدیل این فرآورده ها منجر به فشارهای اقتصادی کلان بر جامعه می شود ضرورت وجود تعالیم و آموزشهای و آموزشهای خاصی که منجر به تغییر نگرش جامعه به سمت استفاده بهینه از امکانات موجود و منابع بالقوه می شود را ایجاب می کند و ضرورت دارد در رشته صنایع شیمیایی برنامه کارشناسی تدوین شود که بتواند با آموزش های مدون راههای کسب درآمد و خود اشتغالی و نحوه بهره وری از این منابع را فراهم نماید و بخشی از نیازهای اقتصادی کشور را مرتفع کند
– قابلیت ها و مهارت های فنی فارغ التحصیلان:
1- راه انودازی کارگاه ها و آزمایشگاه های مختلف
2- انجام کار با ماشینت آلات و دستگاه های مورد نیاز
3- تشخیص و عیب یابی سیستم های محدوده شغلی خود
4- نظارت و مدیریت کارگران و تکنسین های تحت نظر
5- تهیه گزارش فنی لازم
6- نظارت و کنترل خط تولید
–مشاغل قابل احراز:
1- مدیر کارگاه ها و آزمایشگاه های رنگ، لاستیک، پلاستیک، مواد آرایشی، پاک کننده ها، آبکاری، سموم و گاز
2- کارشناس فرایند جداسازی
3- کارشناس بازاریاب مواد شیمیایی
4- کارشناس پساب های صنعتی
5- کارشناس خط تولید در مراکز صنعتی سبک و مادر از قبیل:تولید آلومینیوم، سیمان و …
کارشناسی پیوسته شیمی کاربردی
– مقدمه:
در تحقق اهداف علمی و عملی مبتنی بر تربیت کارشناسان متعهد و متخصص در زمینه های مختلف علوم پایه که در جهت رسیدن به خودکفائی، مورد نیاز جمهوری اسلامی ایران میباشد؛ طرح دوره کارشناسی رشته های شيمی محض و شيمی كاربردی توسط کمیته تخصصی شیمی شورای عالی برنامه ریزی و با همکاری عده ای از استادان و متخصصان این رشته در چهارچوب مصوبات و اهداف کلی شورایعالی برنامه ریزی و با مشخصات زیر تهیه و تدوین شده است:
– تعریف وهدف:
دوره كارشناسی شيمی کاربردی يكی از دوره های آموزش عالی و يكي از دو شاخه شيمی محض و شيمی كاربردی بوده و هدف اصلی آن تربیت کارشناسان ماهر برای اداره صنایع شیمیایی و بهره برداری از آنها است. بر همین مبنا برنامه درسی دوره، مرکب از دروس نظری، آزمایشگاهی، کارآموزی و پروژه است.
-هدف دوره کارشناسی:
هدف از این دوره تربیت کارشناسانی است که بتوانند از عهده مسؤولیت در زمینههای مختلف از جمله موارد زیر برآیند:
طرح ، نظارت و اجرای طرحهای تحقیقاتی کوچک و بزرگ شیمیایی در سطوح مختلف کاربردی و علمی محض در کارخانجات و مراکز تحقیقاتی ، به منظور ارتقای کمی و کیفی محصولات مورد نیاز جامعه، مسوولیت و ارائه خدمات در آزمایشگاههای کنترل کیفی ، پیگیری و ارائه معیارهای استاندارد به منظور افزایش کمیت و کیفیت محصولات تولیدی و همچنین مواد مصرفی کارخانهها و صنایع،ارائه خدمات آموزشی در سطح دبیرستانها و موسسات آموزشی، ارائه طرحهای پژوهشی به منظور استفاده از منابع اولیه ارزنده موجود در جامعه در جهت افزایش بهرهوری از آنها و جلوگیری از صادرات بیرویه مواد اولیه ارزشمند و تبدیل آنها به محصولات واسطهای که ارزش اقتصادی بالاتری دارند، ارائه خدمات در کارخانجات صنایع شیمیایی، صنایع غذایی ، صنایع دارویی، بهداشتی و شویندهها، استفاده از گیاهان دارویی موجود در کشور، به منظور استخراج و شناسایی موارد کاربرد این گیاهان به کمک متخصصان داروساز.
– طول دوره و شکل نظام:
طول متوسط این دوره 4 سال می باشد و برنامه های درسی آن برای 8 ترم برنامه ریزی می شود. طول هر ترم 16 هفته آموزش کامل است. مدت هر واحد برای درس نظری 16، عملی و آزمایشگاهی اصلی و تخصصی حداقل 32 و کارآموزی 150 ساعت است.
– واحدهای درسی :
تعداد کل واحدهای درسی و آزمایشگاهی این مجموعه، بر اساس معیار ها و مقررات وزارت، شامل انسجام، پیوستگی، تعادل، انعطاف پذیری، مهارت افزایی، و همچنین تحلیل برنامه های مشابه در برخی از دانشگاههای مشهور دنیا، 133 و به تفکیک زیر است:
دروس عمومی 22 واحد
دروس پایه 22 واحد
دروس تخصصی 17 واحد
دروس الزامی 53 واحد
دروس تخصصی انتخابی 19 واحد
دروس تخصصی اختیاری 14 واحد