نام و نام خانوادگی: سعید ولی زاده
عنوان پایان نامه: ارائه مدل ژنز کانسار مگنتیت-آپاتیت سه چاهون (آنومالیX)
رشته تحصیلی: مهندسی معدن گرایش اکتشاف
مقطع تحصیلی: کارشناسی ارشد ناپیوسته
استاد راهنما: دکتر صديقه تقی پور
چکیده: محدوده مورد مطالعه بخشی از منطقه بافق – بیابانک از واحدهای ایران مرکزی می باشد. در این منطقه ذخائر آهن ماگمایی فراوانی وجود دارد. کانسار آهن سه چاهون از معادن منطقه ی بافق در ایران مرکزی است. ساختمان آنومالی X به صورت چینخورده و تاقدیسی است. واحدهای آتشفشان- رسوبی تشکیل کانسنگ تاقدیسی را می دهد. ترکیب سنگ شناسی سنگ میزبان آنومالی X شامل سنگهای آتشفشانی (بازالت، ریوداسیت و ریولیت) و توده های نفوذی (گابرو، دیوریت و گرانودیوریت) است. کانسارسازی منطقه سه چاهون به صورت تودهای، رگچه ای و استوکورک است. در برخی رخنمونها بلورهای مگنتیت معمولا شکسته یا برشی شده و توسط رگچه های آپاتیت، کوارتز، کلسیت، پیریت و کالکوپیریت قطع شده است. مگنتیتهای تودهای توسط زونهای باریک آمفیبول، کوارتز و تالک قطع شده است. مگنتیت، کانه اصلی آهن است که به صورت تدریجی و به سمت بیرون توده معدنی به هماتیت تبدیل شده است. نه تنها آپاتیت به صورت شکل دار و در اندازه سانتیمتر تشکیل شده است. بلکه، به صورت ذرات بی شکل تا نیمه شکلدار و در غالب رگچه و رگه در میان مگنتیت قابل تشخیص است. اکتینولیت مهمترین کانی سیلیکاته است که به صورت بی شکل تا نیمهشکلدار به همراه کانسار تشکیل شده است. تشکیل این کانی نشانگر درجات مختلفی از متاسوماتیسم آهن در سنگ میزبان میباشد. دگرسانی سدیک منجر به ته نشینی آلبیتهای دانه ریز تا متوسط میگردد که حضور انکلوزیونهای بسیار ریز هماتیت سبب ایجاد رنگ صورتی در سنگهای آلبیتیتی شده است.
بررسی های پتروگرافی حاکی از آن است که مگنتیت، هماتیت، به مقدار کمتر پیریت، کالکوپیریت از مهمترین کانیهای تشکیل دهنده کانسنگ می باشند. آپاتيت اصليی ترين کاني فسفاته موجود در کانسار سه چاهون میباشد. اين کانی به صورت اوليه و ثانويه در نمونه‌ها مشاهده مي‌شود. انواع اوليه به صورت شکلدار تا نيمه شکلدار و معمولا بزرگتر از 500 ميکرومتر هستند. دگرسانی کلسیک- آهن، سدیک و سیلیسیک از مهمترین دگرسانی هایی است که سنگ میزبان کانسار را تحت تاثیر قرار داده است.
نتایج آنالیز ICP-MS بر روی مگنتیت های مورد بررسی نشان می دهد که نمونه های مورد بررسی همگی در محدوده کانسارهای Fe-Ap مشابه با منطقه کایرونا قرار گرفته است. آنالیزهای مایکروپروب بر روی آپاتیت های مورد بررسی حاکی از آن است که عمدتا از نوع هیدروکسیل فلور آپاتیت می باشند. بررسی های ژئوشیمیایی بر روی کانی آمفیبول نشان می دهد؛ حداقل دو نوع آمفیبول در نمونههای مورد بررسی شناسایی شده است. گروه اول از نوع ادنیت و مگنزیوهاستنگزیت است و معمولاً همراه با سنگ میزبان کم دگرسان یافت میگردد. ترکیب شیمیایی دسته دوم آمفیبولها از نوع اکتینولیت تا فرواکتینولیت و هورنبلند است.
بررسی های ژئوشیمیایی بر روی نمونه های مورد بررسی حاکی از آن است که ماگمای سازنده کانسار آهن سه چاهون طبیعت کالکوآلکالن دارد و از لحاظ LREE نسبت به HREE غنی شدگی دارند.
کلیدواژه‌‌ها: بافق، مگنتیت – آپاتیت، تیپ کایرونا، زمین شیمی، معدن سه چاهون
تاریخ دفاع: تیر 1397