نام و نام خانوادگی: سینا عباسی
عنوان پایان نامه: تأثیر مطلق کمبود ویتامینD  بر میزان بیان ژنهای کد کننده برخی از آنزیم­ های درگیر در تولید استروئیدهای جنسی در بیضه موشهای نر نژاد NMRI
رشته تحصیلی: زیست‌شناسی – سلولی و مولکولی
مقطع تحصیلی: کارشناسی ارشد ناپیوسته
استاد راهنما: دکتر محمد حسین نصر اصفهانی، دکتر مهدی حاجیان

چکیده: ویتامین D از ویتامین‌های محلول در چربی و یکی از حیاتی‌ترین ویتامین­های موردنیاز جانوران مختلف است. این  از طریق تغذیه و قرارگیری در معرض نور آفتاب، در بدن ایجاد می­شود. در ادامه تحت تأثیر آنزیم­هایی در بدن فعال شده و نقش‌های اساسی خود را در بدن ایفا می­کند. ویتامین D در ابعاد مختلفی از سلامت جانوران حائز اهمیت است و با شنیدن نام این ترکیب، بیشتر اثرات استخوانی آن در ذهن شنونده تداعی می­شود اما به مرور زمان و با افزایش مطالعات، اثرات آن بر کیفیت و کمیت تولیدمثل، آشکار شده است. ازجمله عوامل اصلی مؤثر در کیفیت و کمیت تولیدمثل در هر دو جنس، تولید استروئیدهای جنسی است که اثری حیاتی در شکل گیری صفات جنسی و متعاقباً امکان­پذیر شدن انجام عمل لقاح و باروری در هر دو جنس دارد. مهم‌ترین این استروئیدهای جنسی عبارت‌اند از تستوسترون در جنس مذکر و استروژن در جنس مؤنث. پیش­تر مطالعات زیادی در ارتباط با تأثیر ویتامین D بر کیفیت تولیدمثل انجام شده اما از آنجا که ویتامین D تأثیر حیاتی بر جذب روده­ای کلسیم دارد، لذا در نتایج این مطالعات، یک اختلاط اثری بین ویتامین D و کلسیم قابل ملاحظه است؛ بدینصورت که درنهایت با این ابهام مواجه می­شویم که نتایج مطالعات مذکور، ناشی از کمبود ویتامین D است و یا این‌که این نتایج، ناشی از کاهش جذب روده­ای کلسیم، در اثر کمبود ویتامین D می­باشد. لذا در این پژوهش به بررسی اثرات مطلق درجات مختلفی از کمبود ویتامین D بر بیان برخی از ژن‌های دخیل در تولید آنزیم‌های درگیر در استروئیدوژنز جنسی در بیضه موش‌های نر نژاد NMRI پرداخته خواهد شد. جهت این امر، در طی پژوهش کمبود کلسیم و فسفر ناشی از کاهش جذب روده­ای این عناصر در اثر کمبود ویتامین D، به‌واسطه افزایش میزان کلسیم و فسفر در جیره غذایی موش‌های مورد آزمایش جبران شد و لذا نتایج نهایی صرفاً اثر کمبود ویتامین D و نه کمبود کلسیم و فسفر خواهند بود. در این پژوهش، پس از بررسی تأثیر مطلق ویتامین D بر بیان ژن‌های مربوطه، نهایتاً به بررسی تأثیر مطلق این ویتامین بر تولید دو هورمون تستوسترون و استرادیول که ازجمله مهم‌ترین فاکتورها در کیفیت فرایند تولیدمثل و همچنین تکامل سیستم تناسلی به‌حساب می­آیند، پرداخته خواهد شد. در پایان این پژوهش و پس از بررسی بیان ژن­ها و همچنین بررسی­های هورمونی، این نتیجه حاصل شد که سطح سرمی ویتامین D بر روی بیان تمامی ژن­های مورد مطالعه (3βHSDVI، 17βHSDIII، CYP19A1 و CYP24A1)، ارتباط مستقیم دارد؛ بطوریکه با کاهش سطح سرمی ویتامین D، میزان بیان هر چهار ژن رو به کاهش می­رود. در ارتباط با سطح سرمی هورمون­های استرادیول و تستوسترون نیز وضعیت مشابهی وجود داشت. بدینصورت که با کاهش سطح سرمی ویتامین D، سطح سرمی هورمون­های استرادیول و تستوسترون نیز رو به کاهش می­رود.
کلیدواژه ­ها: ویتامین D، استروئیدهای جنسی، تستوسترون، کمبود مطلق ویتامین D، بیان ژن، کلسیم و فسفر، تستوسترون و استرادیول
تاریخ دفاع: آبان 1397